Smolensk/Katyn : "vierde zwarte doos gevonden"

Gisteren 27 april schreef de Poolse krant Gazeta Wyborcza dat het in Smolensk neergestorte Poolse regeringsvliegtuig een vierde zwarte doos aan boord had. Vandaag schrijft de krant Rzeczpospolita dat de Poolse onderzoekers tot op heden (2,5 weken na de crash) de Russische lijkschouwingsrapporten nog altijd niet konden inzien. Ook is er een nieuw filmpje met een simulatie van de crash.

Een kort overzicht van de jongste berichtgeving over de crash in Smolensk uit de Poolse pers. Commentaar of mening van mezelf is cursief gedrukt.


Zwarte dozen. Tot gisteren was slechts sprake van drie zwarte dozen, nu is er dus een vierde opgedoken. Van die vier zwarte dozen is er slechts één overgemaakt aan de Poolse onderzoekers, de andere blijven voorlopig in Russische handen. Poolse onderzoekers zijn wel bij de analyse betrokken, aldus Gazeta. Gazeta Wyborcza schrijft dat het bericht over de vierde zwarte doos vorige zaterdag (24 april) bekend gemaakt werd door de Russische vicepremier Ivanov, na diens ontmoeting met de Poolse minister van defensie Bogdan Klich.

De vierde zwarte doos is een oud Russisch apparaat van het type KBN, dat alleen vluchtgegevens registreerde. Volgens het artikel plaatsten de Polen in het vliegtuig een vierde, moderner apparaat van het type ATM, dat dezelfde gegevens registreert (dit apparaat wordt nu door de Polen onderzocht).

Volgens dit stuk in Rzeczpospolita van 26 april zullen de Poolse onderzoekers slechts de transcriptie (het stenogram) van de opnames van de zwarte dozen krijgen, niet de dozen zelf (ook Huffingtonpost meldt dit met enige verbazing).

Lijkschouwingen. Volgens Rzeczpospolita was een Poolse dokter (Pawel Krajewski) aanwezig bij de lijkschouwing die op alle slachtoffers uitgevoerd werd. Echter, tot vandaag kregen de Poolse onderzoekers de lijkschouwingsrapporten niet te zien. "We hebben ze opgevraagd, maar we hebben ze nog niet", aldus de Poolse onderzoeker Zbigniew Rzepa.

Dat op alle lichamen een lijkschouwing uitgevoerd werd, was tot vandaag niet bekend. De familieleden van twee slachtoffers, die voor de identificatie naar Moskou vlogen (de dochter van Zbigniew Wassermann en de dochter van Anna Walentynowicz), zeggen dat niemand in Moskou ze op de hoogte bracht van een lijkschouwing en dat geen enkel document dienaangaande getoond werd. Ook zou niemand de families om toestemming voor de lijkschouwingen gevraagd hebben.

Schoten? Een kort na de crash opgenomen filmpje waarop pistoolschoten te horen lijken is door de Poolse onderzoekers geanalyseerd (van dit filmpje staan op het internet allerlei bewerkte versies; de hier aangegeven "originele" versie verscheen, voorzover ik kon nagaan, als eerste op 14 april, gvh). Volgens een rapport van de Poolse procureur-generaal en de militaire procureur is het, wegens storende achtergrondgeluiden (rukwinden) en twijfels over een mogelijke wijziging van het elektronisch formaat van het filmpje, niet mogelijk om vast te stellen of het daadwerkelijk om schoten gaat (bron: het al aangehaalde artikel in Rzeczpospolita).

Simulatie. Bij het artikel van Gazeta Wyborcza over de vierde zwarte doos staat ook een nieuw filmpje van de Russische tv met een simulatie van de crash. Een piloot van de Russische luchtmacht legt uit wat er precies gebeurde: kort voor de landing maakte de Tupolev plots een bocht naar links, het toestel scheerde op lage hoogte (tot 2,5 m!) over de grond en raakte verscheidene bomen. Op 4 m hoogte knapte de linkervleugel af, het toestel vloog nog een eind ongecontroleerd (maar wel rechtdoor) verder en stortte met de neus in de grond. De simulatie is op het filmpje te zien.

Opmerking. Dit simulatie-filmpje is in tegenspraak met 
(1) deze getuigenverklaring van een jongen (Russisch met Engelse vertaling), die beweert dat hij zag hoe het vliegtuig eerst de ene, dan de tweede vleugel verloor en vervolgens neerstortte [de verklaring van de jongen is op zijn beurt moeilijk te verzoenen met de tweede getuige op hetzelfde filmpje, die zegt dat de zichtbaarheid niet meer dan 50 m bedroeg], 
(2) de bewering van Russische zijde dat de lichamen van de slachtoffers niet op de plaats van de crash lagen, maar zo'n 300 m verderop in de bossen, 
(3) de beelden van het wrak waarop een weliswaar uitgebrande maar geenszins ingedeukte of vervormde cockpit te zien is, 
(4) de beelden van het wrak waarop geen lichamen, stoelen, bagage te zien zijn, geen rechtervleugel en (op weinige brokstukken na) geen vliegtuigromp. (Voor een vergelijking zie hier)

Ook over het precieze tijdstip van de crash bestaat nog geen uitsluitsel. Daarover later meer.