Zeven ministers, meer moet dat niet zijn

Dit is een foto van de federale regering van Zwitserland, het meest democratische land van de wereld. De regering ofte 'Bundesrat' telt zeven ministers, jawel : z-e-v-e-n, die uit hun eigen midden telkens voor een jaar een president(in) kiezen. Dit jaar is dat Eveline Widmer-Schlumpf (in het midden). De president is geen staatschef, wel de primus inter pares van de regering.

De dame uiterst rechts is Bondskanselier Corina Casanova. Zij behoort niet tot de regering, maar staat aan het hoofd van de Bondskanselarij.

Zopas heeft de Zwitserse federale kamer, de Ständerat ('Kantonsraad'), een voorstel weggestemd om de regering tot negen ministers uit te breiden (meer hier). Het blijft dus bij zeven ministers. Z-e-v-e-n.

Genpatsu-shinsai, of: het was voorspeld

De ramp in Fukushima was niet alleen voorspelbaar, ze was ook voorspeld. Dat blijkt uit dit interview (*)  met Malte Jaspersen, Duitser, getrouwd met een Japanse en woonachtig in Kyoto, waar hij Duits doceert aan de universiteit. Zes jaar geleden nam hij voor de Duitse radio een interview af van de Japanse seismoloog Ishibashi Katsuhiko, die al in de jaren 1990 een combinatie van aardbeving en atoomramp voorspelde.

In het interview blikt Jaspersen terug op de toenmalige voorspellingen van Katsuhiko. Hij schetst ook de belangenvermenging in de  Japanse atoomindustrie, politiek en bureaucratie en heeft het over de angst en de ingehouden woede van de Japanse bevolking.

Genpatsu-shinsai is het begrip dat Katsuhiko in 1997 koos voor de combinatie van aardbeving en atoomramp die zich nu voordoet. Een nieuw fenomeen doet zijn intrede in de geschiedenis: een natuurramp gaat hand in hand met een door mensen veroorzaakte catastrofe.

(*) in het Duits, met een transcriptie op de webpagina

Polen moet het met transcripties van de zwarte dozen doen

De zwarte dozen van de Poolse TU-154M, het presidentiële vliegtuig dat op 10 april in Smolensk neerstortte, blijven in Russische handen en grotendeels ontoegankelijk voor de Poolse onderzoekers. Wat gisteren in Polen vrijgegeven werd, zijn slechts transcripties.

Zwarte dozen: geen opnamen, maar afschriften

Vandaag berichten zowat alle media (bvb. De Standaard) over de "opnamen van de zwarte dozen", die gisteren op aanwijzing van premier Donald Tusk openbaar gemaakt werden. Wat doorgaans niet vermeld wordt maar best wel geweten mag zijn, is dat de Polen van de Russische onderzoekers slechts een (papieren) afschrift van de opnames van de zwarte dozen kregen. De zwarte dozen zelf blijven in Russische handen.

Ter herinnering. Na de crash van de Toepolev vonden de Polen één van de vier zwarte dozen en namen deze voor onderzoek mee naar Polen. De andere drie zwarte dozen bleven in handen van de Russische onderzoekers. Op 7 mei werd bericht dat de Polen "hun" zwarte doos aan de Russen overmaakten. Het is niet bekend of de Polen een kopie van de opnamen maakten. In elk geval zijn vandaag alle zwarte dozen in Russische handen. De Polen beschikken alleen over de door Rusland afgeleverde transcripties.

Er is dus geen mogelijkheid om na te gaan of de nu gepubliceerde transcripties met de echte opnamen overeenstemmen.


Hier vindt u de gepubliceerde transcripties in pdf-formaat, in het Russisch (linkerkolom) en het Pools (rechterkolom). Opvallend is dat veel uitspraken "onbegrijpelijk" (in het Pools aangeduid met "(niezr.)") of niet aan een persoon toe te wijzen zijn (aangeduid met een "A" in de derde kolom). Ook trad het TAWS-alarmsysteem al een minuut voor de crash in werking (met in totaal 8 maal een fluitsignaal, 8 maal een waarschuwing "TERRAIN AHEAD!" en 13 maal "PULL UP!"), maar het werd door de piloten compleet genegeerd. Tot de laatste seconden voor de crash wijst geen enkele uitlating van de bemanning erop dat ze zich van enig gevaar bewust zijn. Pas om 10:40:59,3 lokale tijd, wanneer het toestel bij de botsing met een boom een stuk van de linkervleugel verliest, stoot de tweede piloot een vloek uit. Zes seconden later spat het vliegtuig in zoveel stukken uit elkaar dat de passagiers, de bagage, de stoelen, de rechtervleugel en de romp op honderden meters afstand van de op de ons bekende foto's getoonde inslagplaats terechtkomen.


Ik wil er nog op wijzen dat volgens het officiële onderzoeksrapport dat de door Rusland geleide onderzoekscommissie ("MAK-commissie") op 20 mei vrijgaf en dat in de internationale pers nauwelijks aandacht kreeg:
- het vliegtuig driemaal met een voorwerp op de grond in aanraking kwam (van de eerste twee botsingen lijken de piloten, afgaande op de transcripties, niets gemerkt te hebben);
- de automatische piloot pas 5 seconden voor de crash uitgeschakeld werd (wat betekent dat de afwijking van het toestel van de correcte koers niet aan de piloten maar aan de automatische piloot lag);
- het vliegtuig ondersteboven neerstortte.
Van dit MAK-rapport staat hier een (automatisch gegenereerde) Engelse vertaling. 


Rzeczpospolita : een schandaalblad?

Volgens De Standaard (of juister: volgens AP) liet premier Tusk de transcripties publiceren "om speculaties over de oorzaak van het ongeluk en allerlei samenzweringstheorieën in Poolse schandaalbladen te ontzenuwen".

Wie met enige aandacht de berichtgeving over de Smolensk-catastrofe in Rzeczpospolita (dat het label kwaliteitskrant meer verdient dan gelijk welke Vlaamse krant) volgt, kan niet om de vaststelling heen dat de redactie van de "Rzepa" serieuze twijfels heeft bij het verloop van het onderzoek. Niet zelden besluiten de redacteurs hun artikelen over het onderzoek met als nieuwsfeit vermomde kritiek op het onderzoek. Hier bijvoorbeeld het slot van een Rzeczpospolita-artikel over de zopas gepubliceerde transcripties:

"Piloten laten ons - inofficieel - weten dat ze verbaasd zijn dat zoveel uitspraken in de transcripties niet aan een concrete persoon toegewezen zijn."
(Opmerking. De Poolse luchtvaartmaatschappij LOT heeft zijn piloten verboden om openlijk hun mening over de catastrofe of het onderzoek kond te doen. Vandaar wellicht "inofficieel".)

"(...) Intussen zei luitenant-kolonel Bartosz Stroinski, die in het nu vrijgegeven document vermeld wordt als de persoon die de stemmen in de cockpit identificeerde, op tvn24.pl dat hij de transcripties van de gesprekken in de cockpit van de Tu-154 ondertekende. Op het dinsdag vrijgegeven document staat zijn handtekening niet." (Op pagina 3 van het pdf-document ontbreekt inderdaad één handtekening: die van Stroinski, gvh).

"De Russische tv-zender Rossija wees er op zijn beurt op dat Rusland de authenticiteit van de in Polen gepubliceerde transcriptie niet officieel bevestigd heeft."

De Rzeczpospolita-redactie gaat net niet zover de objectiviteit van het onderzoek openlijk in twijfel te trekken, maar ze laat wel prominenten aan het woord die hun twijfels openlijk uiten (bvb.  Jacek Trznadel, Andrej Illarionov). De meeste andere kranten (en naar mijn weten alle mainstream buitenlandse media) negeren of ridiculiseren iedereen die kritische vragen bij het onderzoek stelt.

Ik besluit met Polens invloedrijkste blogger Kataryna (op de Poolse metablog salon24.pl): "Wanneer iemand in verband met de catastrofe niet de minste twijfels heeft, dan is dat niet omdat daartoe geen redenen zouden bestaan, maar omdat hij beslist heeft ze te negeren."

Interview met Andrej Illarionov in Rzeczpospolita. Was Smolensk een ongeluk of een aanslag?

De Poolse kwaliteitskrant Rzeczpospolita interviewt Andrej Illarionov over de ramp in Smolensk (ongeluk of aanslag?) en bericht over het groeiende ongenoegen in Polen met de manier waarop het onderzoek vordert.

In een open brief aan premier Poetin (gepubliceerd in Rzeczpospolita, 24 mei) laken vijf Russische (!) "dissidenten" het verloop van het onderzoek naar de catastrofe in Smolensk: Andrej Illarionov, Vladimir Boekovski, Viktor Fainberg, Alexander Bondariev, Natalia Gorbanevskaja. Ze verwijten de Russische onderzoekers dat ze de verantwoordelijkheid voor de crash op de Poolse bemanning trachten af te schuiven en dat ze andere mogelijke hypothesen nooit serieus onderzocht hebben. Ze verbazen zich over het "blinde vertrouwen" en de opvallende passiviteit van de Poolse onderzoekers en de Poolse regering. "Het is moeilijk zich van de indruk te ontdoen dat voor de Poolse regering een toenadering tot de huidige Russische autoriteiten belangrijker is dan de waarheid bloot te leggen omtrent een van de grootste nationale catastrofes."

De open brief eindigt als volgt: "We maken ons zorgen dat in een dergelijke situatie de onafhankelijkheid van Polen vandaag en morgen ernstig bedreigd kan zijn. We hopen dat de Poolse burgers die op hun vrijheid gesteld zijn deze zullen kunnen verdedigen. Ook bij de verkiezingen."

Rzeczpospolita (Rz.) bracht gisteren (27 mei) een uitgebreid interview met Andrej Illarionov. Illarionov is een voormalig economisch adviseur van de Russische regering (ook van Poetin) en werkt vandaag voor het Cato Institute in Washington. Hier volgen enkele fragmenten uit het interview (cursief), en een kort overzicht van Illarionovs meest opmerkelijke uitspraken.

Fragment:

Rz: Suggereert u dat op de Poolse president een aanslag gepleegd werd?

AI: Dat weten we niet. In tegenstelling tot de gedane beloften is het onderzoek naar de catastrofe noch transparent, noch dynamisch. De Poolse zijde heeft geen volledige en geen vrije toegang tot de documenten en tot het bewijsmateriaal. Ook krijgen de Polen pas laat toegang tot de zwarte dozen, hoewel bijna onmiddellijk na de ramp bekend was dat deze in goede staat zijn en dat de opnames beluisterd kunnen worden. We vrezen dan ook dat het onderzoek niet op de passende wijze gevoerd wordt en daarom schreven we de open brief, die we naar "Rzeczpospolita", "Gazeta Wyborcza" en "Polska The Times" stuurden. (einde fragment)

In het interview pleit Illarionov voor een even grondig onderzoek als destijds bij de Lockerbie-affaire. Hij verwijst ook naar de dood van Alexander Litvinenko, waarvan velen dachten dat het een ongeluk was, tot Scotland Yard een onderzoek instelde en ontdekte dat Litvinenko met radioactief materiaal vergiftigd werd. Zonder dat onderzoek "zouden we vandaag niet weten dat het een koelbloedige moord was, waarbij overheidskringen in belangrijke mate betrokken waren. Ik zou absoluut zeker willen zijn, dat bij het onderzoek naar de ramp met het presidentiële vliegtuig minstens dezelfde middelen worden ingezet als in de zaak Litvinenko", aldus Illarionov. Voorts beweert hij dat een bewuste campagne gevoerd wordt om de Russische, Poolse en internationale opinie te overtuigen dat de ramp te wijten was aan een fout van de Poolse bemanning. Hij verwijt de onderzoekers dat ze alle andere hypothesen uitsluiten. De Poolse regering verwijt hij blind vertrouwen in het Russische onderzoek (zijn advies: "Vertrouw, maar controleer!").

"We hebben 27 leugens gevonden, die tot vandaag in de media verspreid werden en vervolgens een tijdlang bleven circuleren", zegt Illarionov. Als voorbeelden noemt hij de vier landingspogingen, het zogezegde gebrek aan ervaring van de piloot, de gebrekkige kennis van het Russisch van de piloot en het feit dat een vrouw in de cockpit geweest zou zijn. Dat alles is onwaar, zoals we vandaag weten. 

Ook voor de Poolse premier Tusk spaart Illarionov zijn kritiek niet. "Het lijkt wel alsof de Poolse regering meer gehecht is aan een goede relatie met Rusland dan aan het vinden van de waarheid omtrent een van de grootste nationale catastrofes."

Fragment:

Rz.: Waarom zouden Russische machthebbers belang hebben bij de dood van Lech Kaczynski?

AI : Ik wil graag denken dat de Russische regering met deze ramp niets te maken heeft. Toch mag men de gebeurtenissen niet vergeten die ertoe geleid hebben dat Lech Kaczynski op 10 april naar Katyn vloog, en niet op 7 april (toen vond de officiële Katyn-herdenking plaats, waarop president Kaczynski niet uitgenodigd was, gvh). Eerst wees Dimitri Medvedev op vernederende wijze een uitnodiging van de president af om naar Auschwitz te komen. En nadat Vladimir Poetin Donald Tusk voor de plechtigheid in Katyn uitgenodigd had, werd alles gedaan opdat Lech Kaczynski bij die gelegenheid niet aanwezig zou zijn. Die feiten bewijzen dat in het beste geval met Polen een spelletje gespeeld werd dat erop gericht was een deel van de Poolse samenleving te vernederen en met een ander deel een goede, speciale relatie op te bouwen. Het optreden van de Russische autoriteiten kan men zien als een inmenging in de interne aangelegenheden van Polen. Zo'n beleid voerden de Russische autoriteiten al sinds enkele jaren, door de Poolse president niet met het respect te behandelen dat elk staatshoofd verdient.

Rz. : Hoe provoceerde Kaczynski?

AI : De strijd om het Poolse vlees, het uitstel van de overeenkomst tussen Rusland en de EU, en het feit dat het in de eerste plaats aan hem lag dat Rusland tijdens het conflict met Georgië niet als overwinnaar uit de bus kwam. Nog belangrijker was echter zijn aandeel bij de zuivering van de inlichtingendiensten van mensen die met de Russische geheime diensten verbonden waren. Dat was de grootste fout van Kaczynszki en het lijdt geen twijfel dat dat voor sommigen in Rusland onvergeeflijk was.

Rz. : Wilt u zeggen, dat de geheime diensten het risico zouden genomen hebben, een aanslag op de president te organiseren? Dat klinkt niet geloofwaardig.

AI : Ik denk ook helemaal niet dat dat zo was. Maar toen in 2004 Zelimchan Jandarbijev (ex-president van Tsjetsjenië - red.) vermoord werd, konden velen ook niet geloven dat de Russische autoriteiten erachter zaten. Ook hielden het in 2004 slechts weinigen voor mogelijk dat de Oekraïense presidentskandidaat Viktor Joesjtsjenko vergiftigd werd. En in 2006 kon niemand zich voorstellen dat iemand in het centrum van Londen een moord met radioactief polonium zou plegen. Twee jaar later verwachtte niemand dat het Russische leger een wereldwijd erkende onafhankelijke staat zou binnendringen, een deel van het Georgische grondgebied bezetten en met bombardementen honderden mensen zou doden. (...)

Rz.: Maar Lech Kaczynski was het staatshoofd van een NAVO-lidstaat!

En dan? Wat zou de NAVO kunnen doen? Nauwelijks enkele maanden na de aanval op Georgië nam de NAVO de betrekkingen met Rusland al opnieuw op. (...) (einde fragment) 

Zonder het met zoveel woorden te zeggen ("Ik kan geen raad geven aan de regering van andere landen") raadt Illarionov de Poolse regering een onverzettelijker houding tegenover Rusland aan: "De jaren 30 van de twintigste eeuw hebben al aangetoond dat wanneer een agressor niet van bij het begin gestopt wordt, hij zo sterk kan worden dat het vervolgens moeilijk wordt, hem te stoppen."

* * *

51000 ondertekenaars

Intussen hebben 51000 Polen de open brief ondertekend waarin een onafhankelijke internationale onderzoekscommissie voor de Smolensk-catastrofe geëist wordt (bron: Rzeczpospolita, 25 mei).

De open brief, waarover ik al berichtte, was oorspronkelijk een initiatief van auteur en criticus Jacek Trznadel (in het Frans verscheen van hem 'La Honte'). Intussen hebben zich verscheidene bewegingen bij Trznadels oproep aangesloten, onder meer de "10 April Beweging", die op 9 mei 4000 mensen bijeenbracht voor een betoging tegen de manier waarop Rusland het onderzoek voert en tegen de passiviteit van de Poolse regering (dit alles nog steeds volgens het bericht in Rzeczpospolita).

Stemt België het euro-noodplan pas na de verkiezingen?

In Frankrijk, Duitsland en Nederland werd en wordt het EU-noodplan (u weet wel, het euro-reddingsplan van 750 miljard euro) in allerijl door de parlementen gejaagd. Wat doet België, nu het geen parlement heeft?

De Nederlandse kamer heeft al met het plan ingestemd (26 miljard euro; de Kamer had nauwelijks twee dagen nodig na de bekendmaking van het plan door de Raad op 9 mei). De Franse regering heeft zopas zijn wetsontwerp klaar (111 miljard euro), dat het parlement vermoedelijk op 31 mei zal bespreken. De Duitse Bundestag stemt morgen over 148 miljard euro.

(Het betreft hier geen rechtstreekse uitgaven, maar kredietwaardborgen. De eurolanden stellen zich voor deze miljardensommen "slechts" garant. Maar als het tegenzit moeten (delen van) die astronomische bedragen ook echt opgehoest worden, bvb. als de met deze garanties aangegane leningen opgenomen worden door een euroland dat vervolgens "failliet" gaat.)

De vraag is al gesteld: Hoe zit het met België? Wanneer en hoe beslist ons land over de miljardengaranties? Het federaal parlement is ontbonden en de regering is er een van lopende zaken. Wacht België - zoals het hoort - tot na de verkiezingen, of gaat dit zo uitgelegd worden dat een staatsgarantie van vele miljarden euro's onder de "lopende zaken" valt?

Vergeleken met de stortvloed aan berichtgeving en commentaren over het EU-noodplan in de Duitse pers (bvb. Spiegel Online, maar vooral toch de onovertroffen FAZ) is het in de Belgische (online) media verdacht stil rond deze zaak.

Smolensk/Katyn: schoten Poolse veiligheidsmedewerkers in de lucht?

Anderhalve maand na de ramp in Smolensk blijven in de Poolse pers wonderlijke berichten opduiken.

Schoten Poolse veiligheidsmedewerkers in de lucht?

Volgens de krant Nasz Dziennik (online editie van 14 mei) is het merkwaardige filmpje dat kort na de catastrofe in Smolensk door een nog onbekende getuige gemaakt werd en waarop schoten te horen zijn, authentiek. Het blad beroept zich op bronnen binnen de Poolse veiligheidsdienst BOR (Biuro Ochrony Rzadu), die onder meer instaat voor de bewaking van de president.

Volgens Nasz Dziennik waren BOR-medewerkers meteen na de crash in Smolensk ter plaatse. Toen ze het lichaam van Lech Kaczynski vonden stelden ze zich in een beschermend cordon rond de dode president op. Om te beletten dat de Russen het lichaam van Lech Kaczynski naar Moskou zouden transporteren, losten de veiligheidsofficieren schoten in de lucht, aldus het artikel. Enkele officieren zouden om die reden geschorst zijn.

Het artikel, dat gebaseerd is op verklaringen van "een van de betrokkenen bij het incident", beschrijft het gebeuren met nogal wat aandacht voor details: de BOR-mensen vonden de president dank zij een chip in zijn vest; ze bedekten het lichaam met een eigen vestje; ze zagen ook het lichaam van First Lady Maria Kaczynska liggen, maar omdat ze zich niet konden verspreiden, waren ze niet in staat ook dat lichaam "veilig te stellen".

Volgens de journalist van Nasz Dziennik, Pawel Tunia, verklaart dit incident naast de schoten ook andere eigenaardigheden die op het filmpje te zien of te horen zijn: zo zouden de mannen in een wit hemd BOR-mensen zijn, die tussen de wrakstukken zoeken. Tijdens het incident met de waarschuwingsschoten hoort men een van de Polen in het Russisch "Allen achteruit!" roepen.


Nog dezelfde dag (14 mei) publiceerden twee andere kranten, Dziennik en Rzeczpospolita, een reactie van BOR-chef Marian Janicki, waarin deze met klem ontkent dat zijn medewerkers in Smolensk schoten losten. In één adem looft Janicki de prima samenwerking tussen de Poolse en de Russische onderzoekers. Het filmpje zelf laten beide kranten onvermeld.


Procureur wilde persoonlijke bezittingen slachtoffers laten vernietigen

De militaire procureur van Warschau, Okregowa, diende bij de rechtbank een verzoek in om persoonlijke bezittingen van slachtoffers, die in Smolensk gevonden werden, te mogen vernietigen. De rechter wees het verzoek af. Dat meldden verscheidene Poolse kranten gisteren, 18 mei.

Volgens Rzeczpospolita was het argument van de procureur dat van de voorwerpen in kwestie (kledingstukken e.d.) een "epidemiologisch risico" uitgaat, maar de rechters oordeelden daar anders over. De krant beroept zich op informele bronnen, aangezien noch het gerecht noch de procureur meer informatie over de achtergrond van de zaak wilden verstrekken.

Open brief van families slachtoffers

"Respecteer onze rouw!" Met deze oproep richtten negentien families van slachtoffers van de ramp in Smolensk zich op 11 mei tot het publiek. De families roepen politici en journalisten op om de catastrofe van Smolensk niet voor politieke doeleinden te misbruiken. "Alle sensationele en voorbarige speculaties kwetsen onze gevoelens en verstoren het psychisch evenwicht dat we nu met veel moeite proberen terug te vinden."  (Bron: Rzeczpospolita (11 mei) en andere media.)

De families van negentien slachtoffers ondertekenden de brief. In Smolensk kwamen 96 mensen om.

Elektronische verkiezingen zijn illegitiem

Vanochtend hoorde ik op de radio dat kort voor de Filippijnse presidents- en parlementsverkiezingen (vandaag 10 mei, ook een groot aantal burgemeesters en gouverneurs worden verkozen) 90 % van de geheugenkaarten van de scanners die de stembiljetten moeten inlezen, vervangen werden. Naar men zegt waren bij voorafgaande tests enorme foutenmarges opgetreden ("technisch probleem"). 

De Frankfurter Allgemeine drukt het zo uit: "De Filippijnse kiescommissie zag zich kort voor de verkiezingen genoodzaakt, de chip-kaarten van de meer dan 70 000 stemautomaten (...) terug te roepen. Ze moesten opnieuw geprogrammeerd worden, nadat bij een test gebleken was dat de machines een deel van de stemmen niet geteld hadden." (bron: 'Mit Anfechtungen ist zu rechnen', FAZ 10 mei 2010)

Het is de eerste keer dat verkiezingen op de Filippijnen elektronisch verlopen. Hier een korte bijdrage van Al Jazeera English, waarin ook Ramon Casiple aan kort aan het woord komt (Mon is actief in de Filippijnse directe-democratiebeweging en schrijft op zijn weblog over Filippijnse politiek).
 
Ik ben van oordeel dat elektronische verkiezingen, zoals ze vandaag in de wereld georganiseerd worden, elke legitimiteit ontberen, omdat het theoretisch mogelijk is op grote schaal fraude te plegen, zonder dat dit achteraf nog gecontroleerd kan worden en zonder dat men duizenden medeplichtigen nodig heeft (zoals bij handmatige verkiezingen én tellingen).


Ik raad iedereen aan om de film "Hacking Democracy" te bekijken, die op schokkende wijze duidelijk maakt hoe makkelijk elektronische verkiezingen (in de VS) vervalst kunnen worden. Correctie: vervalst werden.

Smolensk/Katyn : vijfde persoon in de cockpit?

Polen heeft de enige zwarte doos die het bezat aan de Russen overgemaakt. De opnames van de zwarte dozen zijn volgens de onderzoekers van een desastreuze kwaliteit. Over het tijdstip van de crash blijft onenigheid bestaan. Een technische oorzaak wordt intussen uitgesloten. Was er een vijfde persoon in de cockpit?

Derde zwarte doos

Procureur-generaal Andrzej Seremet maakte bekend dat Polen de enige zwarte doos die het bezat "samen met de analyse" aan de Russen overgemaakt heeft (bron: Rzeczpospolita)

Volgens Dziennik Polski en Rzeczpospolita ('Slechte kwaliteit van de opnames vertraagt het onderzoek') zei Seremet dat het nog maanden zal duren alvorens de Polen de zwarte dozen van de Russen krijgen. Twee weken geleden had hij nog verklaard dat de zwarte dozen ten laatste eind deze week in Pools bezit zouden zijn. Seremet schrijft de vertraging toe aan de "desastreuze toestand van de opnames".

Opmerking. Van de vierde (en vijfde) zwarte doos, die vorige week gevonden werden, is blijkbaar geen sprake meer.

Tijdstip crash eindelijk gekend (Klich), niet gekend (Seremet)

Edmund Klich, voormalig hoofd van de Poolse commissie voor luchtvaartveiligheid en vandaag geaccrediteerd bij de Russische Smolensk-onderzoekscommissie, maakte gisteren het precieze tijdstip van de crash in Smolensk bekend: 8u41'06" Poolse tijd (bron: Dziennik Polski). Maar procureur-generaal Seremet zei gisteren nog dat het tijdstip van de crash nog niet gekend is (bron: Rzeczpospolita, dat ook naar de bewering van Klich verwijst).

Toelichting. 8u41 is het tijdstip waarop de opnames van de zwarte dozen onderbroken worden. Het autopsierapport van de slachtoffers geeft als tijdstip van overlijden 8u50 op. De eerste drie weken na de crash werd 8u56 als tijdstip van de catastrofe vermeld (en dat is nog altijd niet officieel gecorrigeerd).

Oorzaak : geen technisch probleem

Klich en Seremet verklaarden beiden dat technische problemen als oorzaak van de crash uitgesloten kunnen worden (bron: Rzeczpospolita).

Vijfde persoon in de cockpit?

Enkele dagen geleden dook in de Poolse media het bericht op dat volgens de opnames van de zwarte dozen (dus volgens de Russische onderzoekers die de zwarte dozen analyseren) een vijfde persoon in de cockpit aanwezig was. Men tracht hem nu op basis van zijn stem te identificeren.

 
Vandaag schrijft de Poolse pers dat een ooggetuige het lichaam van deze vijfde persoon ook daadwerkelijk in de cockpit zag. Ik vertaal de laatste paragraaf van dit artikel van Rzeczpospolita (8 mei) : "Nikołaj Łosiew, gepensioneerd luchtmachtpiloot en eigenaar van een nabijgelegen perceel, was 20 minuten na de crash ter plaatse. Hij zei op de Poolse radio dat hij in de vernielde cockpit - behalve de vastgegespte bemmaningsleden - het lichaam van nog een persoon zag. Wie was dit? We weten het nog niet."

Commentaar. Eén van de enige slachtoffers van de ramp in Smolensk die niet zwaar verminkt was (en die dan ook als eerste geïdentificeerd kon worden) was president Lech Kaczynski. Meteen na 10 april luidde de verklaring dat de president bij de piloten in de cockpit zat (ik ga er dus van uit dat men hem ook in de cockpit gevonden heeft). Alle andere slachtoffers lagen, zo heette het, zwaar verbrand en verminkt in het bos en in de bomen, op enkele honderden meters van de inslagplaats. Dus eigenlijk is al sinds 10 april bekend dat de president mee in de cockpit zat. Waarom doen de onderzoekers en de media nu zo raadselachtig over de identiteit van deze vijfde persoon? Het kan alleen maar Lech Kaczynski zijn. Als iemand anders dan de president in de cockpit zat, waarom was Lech Kaczynski dan als enige inzittende niet onherkenbaar verminkt? Waarom zei men dan op 10 april dat hij wel in de cockpit zat?

Smolensk/Katyn : nieuw simulatiefilmpje

Bijna vier weken na 10 april duiken in Smolensk wrakstukken en bezittingen van slachtoffers op. In de cockpit zou tijdens de crash een vijfde persoon gezeten hebben. Een nieuw Pools simulatiefilmpje van de crash spreekt een bestaande simulatie van de Russische tv tegen. Beide filmpjes roepen vragen op in verband met de vindplaats van de slachtoffers.

Souvenirs zoeken in Smolensk


Op 5 mei meldden verscheidene Poolse kranten (o.a. Gazeta Wyborcza) en ook het tv-nieuws dat op de plaats van de ramp in Smolensk nog onderdelen van het vliegtuig en zelfs persoonlijke bezittingen van de slachtoffers lagen. Op locale markten zouden deze parafernalia te koop aangeboden worden.

Bedenking. Dit is in tegenspraak met eerdere berichten (van kort na 10 april) dat het hele terrein waar het vliegtuig neerstortte ontruimd was, dat alle brokstukken naar Moskou gebracht waren en dat de Russen zelfs de bodem afgeschraapt hadden "voor het onderzoek in Moskou". 

Vijfde persoon in de cockpit?

Nog op 5 mei schreef Gazeta Wyborcza dat volgens de opnames van een van de zwarte dozen bij de landing een vijfde persoon in de cockpit zou zijn geweest. Meteen werd gespeculeerd of iemand in opdracht van de president druk op de piloten uitoefende om ondanks te mist toch te landen. Poolse onderzoekers wilden het bericht niet bevestigen of ontkennen, omdat ze de zwarte dozen nog altijd niet bezaten.

Nieuw simulatiefilmpje van de ramp - Gazeta Wyborcza

Gazeta Wyborcza publiceerde op 5 mei een nieuw simulatiefilmpje (ook hier) van de ramp in Smolensk. Het vliegtuig omcirkelde de luchthaven driemaal voor de landing. "Vanaf 1,5 km voor de luchthaven begon het fout te lopen. Het toestel verloor te snel hoogte". Het kwam te laag aanvliegen, raakte op 1 km afstand van de landingsbaan een antennemast (op 20 m hoogte). "De piloot probeerde hoogte te winnen" maar hij raakte (enkele honderden meters verder) een boom. Bij de botsing met een tweede boom, "op enkele meters hoogte", "verliest het vliegtuig onderdelen" (aldus het tekstballonnetje). Vervolgens stortte het neer.

Opmerking. In dit filmpje is geen sprake van een tweede landingspoging en ook niet van het verlies van een vleugel (de stem op het bandje zegt alleen dat het toestel met een tweede boom botste, in het tekstballonnetje staat "het toestel verliest onderdelen" terwijl de beelden het verlies van de linkervleugel suggereren.). Merk op hoe op het moment van de crash (vanop 2 à 4 m hoogte) het hele middenstuk van het vliegtuig in het niets verdwijnt. Deze simulatie vertoont enkele verschillen met een ander simulatiefilmpje van de Russische tv (met commentaar van een Russische luchtmachtpiloot), waarin de Tupolev een heel eind op 2,5 à 4 m hoogte over de grond scheerde, een vleugel verloor en vervolgens nog enkele honderden meters verder vloog alvorens neer te storten. 


Ook de foto (bron: opnieuw Gazeta Wyborcza) stemt niet met het Russische simulatiefilmpje overeen. Volgens het filmpje vloog de Tupolev op slechts 3 à 4 m hoogte toen het de asfaltweg kruiste. Volgens de foto was dit 15 m. 

Maar bovenal: geen van deze simulaties stemt overeen met de bewering dat de romp van het toestel en de lichamen van de passagiers ongeveer 300 m van de inslagplaats lagen. Dit is tot nu toe de verklaring voor het feit dat op geen van de beschikbare beelden van de inslagplaats een spoor van de romp te bekennen, noch van stoelen, slachtoffers of bagage. Besluit: ofwel zijn beide simulatiefilmpjes fout, ofwel (als de simulaties juist zijn) moet er een andere verklaring zijn voor de afwezigheid van romp en slachtoffers op de inslagplaats. Als het waar is dat  lichamen, stoelen, bagage en romp op een zekere afstand van de rest van het wrak lagen, dan staan de onderzoekers voor de opdracht om te verklaren hoe de staart na het neerstorten van de romp-met-passagiers nog een paar honderd meter verder kon vliegen.

Smolensk/Katyn: Rusland wil de zwarte dozen niet afstaan

Het precieze tijdstip van de catastrofe in Smolensk blijft een raadsel en over het aantal zwarte dozen in de Tupolev lopen de berichten uiteen (van drie tot vijf). De informatiechaos van officiële zijde en in de kranten neemt met de dag toe. Dat de Russen de zwarte dozen niet willen afstaan voedt in Polen het ongenoegen en het wantrouwen. Duizenden Polen eisen intussen in een open brief aan premier Tusk een onafhankelijk internationaal onderzoek.


Hieronder bericht ik opnieuw uit de Poolse media. Mijn eigen commentaar is cursief.

Tijdstip van de crash. Mysterieuze Ilyushin.

Gazeta Wyborcza bracht op 29 april het volgende nieuws over het tijdstip van de landing. Als bron citeert de krant een communiqué van de Poolse procureur-generaal en de procureur van het leger. Ik vertaal woordelijk (en dus houterig).

"In het communiqué wordt geïnformeerd dat voorlopige bevindingen erop wijzen dat voor de landing van het vliegtuig TU-154M (het vliegtuig van de president, gvh) een Russische Il-76 tweemaal op de luchthaven van Smolensk trachtte te landen, enkele tientallen minuten voor de landingspoging van de TU-154M. Na het uitvoeren van een omcirkeling van de luchthaven vloog het vliegtuig weg, afziend van de landing. 'Het genoemde tijdverschil sluit de hypothese van een verband met de catastrofe uit. Zo zijn de opkomende speculaties over mogelijke door dit vliegtuig veroorzaakte turbulenties die de vlucht van de TU-154M verstoord zouden hebben, ongegrond' - benadrukt het communiqué.
Het communiqué benadrukt dat het vaststellen van het tijdstip van de catastrofe zal gebeuren op basis van de gegevens van alle toestellen en bronnen die dit feit konden registreren (de zogenaamde zwarte dozen; de ATM QAR-apparatuur of de zogenaamde derde zwarte doos, gegevens die een onderbreking van de elektrische energie van de elektriciteitscentrale in Smolensk documenteren, luchtverkeerdocumenten, getuigenissen enz.)"

Bedenkingen. 
- De informatie over de landingspogingen van de Il-76 is nieuw sinds 28 april (18 dagen na de crash). Tot nu toe was op het internet wel sprake van een 'geheimzinnige Ilyushin' die boven de luchthaven van Smolensk cirkelde (sommigen beweren dat dit toestel met chemische middelen een dichte nevel veroorzaakte, maar in de mainstream media vond ik deze geruchten niet terug). 
- In dit bericht is geen sprake meer van de vierde zwarte doos, waarvan Gazeta Wyborcza zelf nog op 27 april melding maakte (vreemd genoeg vond ik het bericht over de vierde zwarte doos in geen andere krant terug, en ik vond ook geen correctie in Gazeta Wyborcza zelf. Zie ook het volgende punt).


Drie of vier zwarte dozen? Of vijf?

Zoals ik al schreef meldde Gazeta Wyborcza op 27 april dat een vierde zwarte doos in het toestel gevonden was. Echter, in een bericht dat later op dezelfde dag in dezelfde krant verscheen is zelfs sprake van een vijfde zwarte doos. De informatie is afkomstig van een reporter van radio TOK FM, aldus de krant. Het zou gaan om een apparaat van het type K3 63, dat bij de crash vernield werd. 


Commentaar
- Op 28 april (dus een dag na de melding van de vierde/vijfde zwarte doos) heeft minister van defensie Klich het nog altijd over "de drie zwarte dozen". Volgens dat bericht (geciteerd in... Gazeta Wyborcza) zegt de minister dat hij "ongeveer een derde" van de opnames van één van de drie zwarte dozen beluisterd heeft, maar over de inhoud wou hij niets zeggen. 
- Het bericht van de vier (of vijf) zwarte dozen vond ik op de webstekken van Rzeczpospolita en Dziennik niet terug (zelfs geen melding van het toch wel belangwekkende nieuws in Gazeta). Nog op 29 april bracht de krant Dziennik een stuk over de zwarte dozen ('De Polen verloren de zwarte dozen nooit uit het oog'), dat met geen woord over een mogelijke vierde zwarte doos repte. Het verbaast me dat het nieuws zo sterk verschilt van de ene krant tot de andere, en dat zelfs de berichtgeving in één krant (of liever, op de website), in casu Gazeta Wyborcza, zo onsamenhangend is.

"We hebben geen reden om de Russen te vertrouwen"

Onder deze titel (zonder de aanhalingstekens) brengt Rzeczpospolita vandaag 2 mei 2010 een interview met auteur, dichter, literair criticus en publicist Jacek Trznadel. Prof. Trznadel schreef onder meer verscheidene boeken over de slachting van Katyn.

Aanleiding voor het interview is een open brief aan premier Donald Tusk, waarin Trznadel de premier oproept een "internationale technische commissie" in het leven te roepen om de catastrofe in Smolensk te onderzoeken. Meer dan 20 000 Polen hebben de petitie intussen ondertekend (op het moment van het interview waren het er 13000 - Trznadels 'bescheiden website' kan de stroom bezoekers nauwelijks aan).

Trznadel aanvaardt niet dat de Poolse procureurs slechts een marginale rol spelen in het onderzoek naar de ramp in Smolensk, waarbij de Poolse president en tientallen hoogwaardigheidsbekleders omkwamen. Hij verwijt de regering een al te slappe houding tegenover Rusland. "Het idee van een commissie van onafhankelijke buitenlandse experten kreeg ik omdat noch de Russen vertrouw, noch - het spijt me dit te moeten zeggen - de Poolse onderzoekers."

Vooral het feit dat de Russen naar verluidt de zwarte dozen niet aan de Poolse onderzoekers zullen afstaan (maar slechts een transcriptie van de opnamen), is voor Trznadel volstrekt onaanvaardbaar: "Die zwarte dozen zijn eigendom van de Poolse staat. (...) Het gaat hier over onze eer, onze nationale soevereiniteit".

Trznadel herinnert aan de leugens die de Sovjet-Unie jarenlang verspreidde omtrent de massamoord in Katyn. Op de tegenwerping van de journalist dat de Sovjet-Unie niet meer bestaat antwoordt Trznadel dat Rusland een land is met imperiale ambities dat geleid wordt door een ex-KGB-agent. "Dat zou moeten volstaan om voorzichtig te zijn, om de Russische onderzoekers niet blindelings te vertrouwen. Jammer genoeg negeert onze regering die omstandigheden totaal."

De recente uitspraak van de Poolse regeringswoordvoerder Pawel Gras dat "elke inmenging van de Poolse regering in het onderzoek erg slecht onthaald zou worden", zet bij Trznadel kwaad bloed. "Die lui vinden het belangrijker, door de Russen 'niet slecht onthaald te worden' dan de omstandigheden van de dood van hun president te kennen. (...) Stel u voor dat Air Force One in Smolensk neergestort was (...). De Amerikanen zouden een leger van onderzoekers en specialisten naar Rusland sturen, ze zouden het hele wrak tot het allerlaatste stukje meenemen en zij zouden het onderzoek zelf leiden. Geen enkele sterke, soevereine staat zou aanvaarden wat de Russen nu met ons doen." En voorts: "Mocht president Kaczynski nog leven, had hij nooit toegelaten wat we nu beleven."


Commentaar. Ik sluit me aan bij Trznadels kritiek. De onderdanigheid van de Poolse regering tegenover Rusland is werkelijk stuitend. Ja, natuurlijk is er minder wrijving tussen Polen en Rusland wanneer Polen zich slaafs aan de Russische dictaten onderwerpt (precies wat Donald Tusk vandaag doet). En wat het Smolensk-onderzoek betreft: Wat heeft Rusland te verliezen bij een zo open en onafhankelijk mogelijk onderzoek naar de oorzaken van de crash? Waarom willen de Russen de zwarte dozen niet afstaan? Waarom leggen de Poolse onderzoekers zich daarbij neer?

Nog dit. Het interview met Trznadel verscheen niet in een of andere sensatiekrant, maar in de kwaliteitskrant Rzeczpospolita, zowat de Poolse NRC.